Ο αλκοολισμός είναι μια χρόνια νόσος που χαρακτηρίζεται από την ανεξέλεγκτη κατανάλωση αλκοόλ παρά τις αρνητικές συνέπειες στην υγεία, τις σχέσεις και την καθημερινή ζωή. Η αλκοολική εξάρτηση αναπτύσσεται σταδιακά και επηρεάζει τόσο το σώμα όσο και το μυαλό του ατόμου.
Τα φυσικά συμπτώματα περιλαμβάνουν τρόμο των χεριών, εφίδρωση, ναυτία, αϋπνία και συμπτώματα απόσυρσης όταν διακόπτεται η κατανάλωση. Ψυχολογικά, παρατηρούνται άγχος, κατάθλιψη, ευερεθιστότητα και έντονη επιθυμία για αλκοόλ.
Η διαφορά μεταξύ κατάχρησης και εξάρτησης έγκειται στο ότι η κατάχρηση είναι η υπερβολική κατανάλωση χωρίς φυσική εξάρτηση, ενώ η εξάρτηση περιλαμβάνει φυσική και ψυχολογική ανάγκη για αλκοόλ με συμπτώματα απόσυρσης.
Ο αλκοολισμός αναπτύσσεται από το συνδυασμό πολλαπλών παραγόντων που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, δημιουργώντας ένα περίπλοκο πλέγμα αιτιών που διαφέρει από άτομο σε άτομο.
Το οικογενειακό ιστορικό παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς τα παιδιά αλκοολικών έχουν 4 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν εξάρτηση. Γενετικές μεταλλάξεις επηρεάζουν τον μεταβολισμό του αλκοόλ και την ευαισθησία στις επιδράσεις του.
Η πρώιμη έναρξη κατανάλωσης αλκοόλ (πριν τα 15 έτη) αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο εξάρτησης. Επιπλέον, ψυχολογικές διαταραχές όπως κατάθλιψη, άγχος και διπολική διαταραχή συχνά συνυπάρχουν με τον αλκοολισμό. Στην Ελλάδα, οι πολιτισμικές παραδόσεις γύρω από το κρασί και τα κοινωνικά συμπόσια μπορεί να επηρεάσουν τα πρότυπα κατανάλωσης.
Η φαρμακευτική αντιμετώπιση του αλκοολισμού αποτελεί σημαντικό εργαλείο στη θεραπευτική προσέγγιση, συμπληρώνοντας την ψυχολογική υποστήριξη και τις συμπεριφορικές παρεμβάσεις.
Η Ναλτρεξόνη (Revia, Vivitrol) λειτουργεί ως ανταγωνιστής των οπιοειδών υποδοχέων, μειώνοντας την ικανοποίηση από την κατανάλωση αλκοόλ. Διατίθεται σε καθημερινή από του στόματος μορφή ή ως μηνιαία ένεση.
Η Ακαμπροσάτη (Campral) βοηθά στη μείωση της επιθυμίας για αλκοόλ, ιδιαίτερα κατά τις πρώτες εβδομάδες αποχής. Η συνιστώμενη δοσολογία είναι 666mg τρεις φορές ημερησίως.
Η Δισουλφιράμη (Antabuse) προκαλεί δυσάρεστες αντιδράσεις όταν συνδυάζεται με αλκοόλ, λειτουργώντας αποτρεπτικά. Απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση λόγω πιθανών παρενεργειών.
Η Βακλοφαίνη αναδεικνύεται ως πολλά υποσχόμενη επιλογή, ιδιαίτερα για ασθενείς με ηπατική δυσλειτουργία. Στην Ελλάδα χρησιμοποιείται off-label με ιατρική συνταγή.
Στην ελληνική αγορά, τα περισσότερα φάρμακα διατίθενται μέσω του ΕΟΠΥΥ με ιατρική συνταγή από ειδικό ιατρό.
Η αποτοξίνωση από το αλκοόλ αποτελεί κρίσιμη φάση που απαιτεί ιατρική επίβλεψη, καθώς το στερητικό σύνδρομο μπορεί να είναι απειλητικό για τη ζωή.
Τα συμπτώματα εμφανίζονται 6-24 ώρες μετά την τελευταία κατανάλωση και περιλαμβάνουν τρόμο χεριών, εφίδρωση, ναυτία, άγχος, ευερεθιστότητα και σε σοβαρές περιπτώσεις, σπασμούς και παραληρητικό τρόμο.
Οι βενζοδιαζεπίνες αποτελούν τη θεραπεία εκλογής για την πρόληψη σπασμών και την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Το διαζεπάμ ή το λοραζεπάμ χρησιμοποιούνται συχνότερα.
Η ενυδάτωση και η αποκατάσταση της ηλεκτρολυτικής ισορροπίας είναι ζωτικής σημασίας. Η συνεχής ιατρική παρακολούθηση διασφαλίζει την ασφαλή διαχείριση της αποτοξίνωσης και την έγκαιρη αντιμετώπιση επιπλοκών.
Η συμπληρωματική θεραπεία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ολιστικής αντιμετώπισης του αλκοολισμού, καθώς η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ προκαλεί σοβαρές ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών και βλάβες στον οργανισμό.
Η βιταμίνη Β1 (θειαμίνη) είναι κρίσιμη για την πρόληψη σοβαρών νευρολογικών επιπλοκών όπως το σύνδρομο Wernicke-Korsakoff. Το φολικό οξύ και η βιταμίνη Β12 είναι απαραίτητα για την αποκατάσταση της αιματοποίησης και της νευρικής λειτουργίας.
Η χορήγηση αυτών των συμπληρωμάτων πρέπει να γίνεται υπό ιατρική επίβλεψη και σε συνδυασμό με την κύρια θεραπευτική αγωγή.
Η πρόληψη της υποτροπής αποτελεί τον μεγαλύτερο προκλήση στη διαχείριση του αλκοολισμού, καθώς η εξάρτηση είναι μια χρόνια πάθηση που απαιτεί συνεχή παρακολούθηση και υποστήριξη.
Ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής με ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει τα καλύτερα αποτελέσματα. Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία και η θεραπεία κινήτρων είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές.
Η οικογενειακή υποστήριξη και η συμμετοχή σε ομάδες αυτοβοήθειας όπως οι Ανώνυμοι Αλκοολικοί παίζουν καθοριστικό ρόλο. Τα κοινοτικά προγράμματα απεξάρτησης στην Ελλάδα προσφέρουν σημαντική βοήθεια.
Η τακτική παρακολούθηση και η διαχείριση συνυπαρχουσών ψυχικών διαταραχών είναι απαραίτητες για τη μακροχρόνια επιτυχία της θεραπείας και τη διατήρηση της νηφαλιότητας.
