Ο διαβήτης είναι μια χρόνια μεταβολική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα λόγω ανεπαρκούς παραγωγής ή αντίστασης στην ινσουλίνη. Διακρίνονται δύο κύριοι τύποι: ο Τύπος 1, όπου το πάγκρεας δεν παράγει ινσουλίνη, και ο Τύπος 2, όπου ο οργανισμός δεν χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την ινσουλίνη.
Στην Ελλάδα, περισσότερα από 600.000 άτομα πάσχουν από διαβήτη, με τον Τύπο 2 να αντιπροσωπεύει το 90% των περιπτώσεων. Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
Τα πρώιμα σημάδια του διαβήτη μπορεί να είναι ήπια και να περάσουν απαρατήρητα. Τα κλασικά συμπτώματα περιλαμβάνουν πολυουρία (συχνή ούρηση), πολυδιψία (αυξημένη δίψα), πολυφαγία (αυξημένη όρεξη) και ανεξήγητη απώλεια βάρους. Άλλα συμπτώματα είναι η κόπωση, θολή όραση και αργή επούλωση τραυμάτων.
Η διάγνωση βασίζεται σε εργαστηριακές εξετάσεις. Η γλυκόζη νηστείας πρέπει να είναι κάτω από 100 mg/dl, ενώ τιμές άνω των 126 mg/dl υποδηλώνουν διαβήτη. Η δοκιμασία ανοχής γλυκόζης και η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) είναι επίσης σημαντικές εξετάσεις.
Συμβουλευτείτε άμεσα γιατρό εάν παρατηρήσετε συνδυασμό των παραπάνω συμπτωμάτων. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι κρίσιμες για την πρόληψη επιπλοκών.
Στην ελληνική αγορά διατίθεται ευρεία γκάμα αντιδιαβητικών φαρμάκων που καλύπτουν όλες τις θεραπευτικές ανάγκες των ασθενών με διαβήτη τύπου 1 και 2.
Διατίθενται διάφοροι τύποι ινσουλίνης όπως η ταχείας δράσης (NovoRapid, Humalog), μεσαίας διάρκειας (Insulatard, Humulin N) και μακράς δράσης (Lantus, Levemir, Tresiba). Οι συνδυαστικές ινσουλίνες όπως η NovoMix και Humalog Mix προσφέρουν ευελιξία στη θεραπεία.
Η μετφορμίνη (Glucophage, Metformin) αποτελεί τη θεραπεία πρώτης γραμμής. Οι σουλφονυλουρίες όπως η γλιμεπιρίδη (Amaryl) και η γλικλαζίδη (Diamicron) είναι ευρέως διαθέσιμες. Τα νεότερα φάρμακα περιλαμβάνουν:
Όλα τα φάρμακα διατίθενται μέσω του ΕΟΠΥΥ με συνταγή διαβητολόγου ή παθολόγου, εξασφαλίζοντας προσβάσιμη θεραπεία για όλους τους ασθενείς.
Η τακτική παρακολούθηση της γλυκόζης αίματος αποτελεί θεμέλιο της αποτελεσματικής διαχείρισης του διαβήτη. Στην Ελλάδα διατίθενται σύγχρονες συσκευές που καλύπτουν όλες τις ανάγκες των ασθενών.
Τα κλασικά γλυκόμετρα όπως το Accu-Chek, OneTouch και FreeStyle παρέχουν αξιόπιστες μετρήσεις με μικρό όγκο αίματος. Οι ταινίες γλυκόζης καλύπτονται από τον ΕΟΠΥΥ με βάση τον τύπο διαβήτη και τη θεραπεία.
Τα CGM συστήματα όπως το FreeStyle Libre και το Dexcom G6 προσφέρουν συνεχή παρακολούθηση χωρίς τσιμπήματα. Διαθέσιμες είναι οι μάρκες:
Η συχνότητα μετρήσεων ποικίλλει: 4-6 φορές ημερησίως για διαβήτη τύπου 1, 2-4 φορές για τύπου 2 με ινσουλίνη. Η σωστή συντήρηση και βαθμονόμηση των συσκευών εξασφαλίζει ακριβείς μετρήσεις.
Η σωστή διατροφή αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στη διαχείριση του διαβήτη. Οι διαβητικοί πρέπει να επικεντρωθούν σε τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, όπως λαχανικά, ψάρια, όσπρια και ολικής άλεσης δημητριακά. Η μεσογειακή διατροφή, παραδοσιακή στην Ελλάδα, προσφέρει ιδανικά στοιχεία για τον έλεγχο της γλυκόζης.
Η αποφυγή του καπνίσματος και η μετριοπαθής κατανάλωση αλκοόλ είναι απαραίτητες. Η τακτική παρακολούθηση της γλυκόζης και η συνεργασία με διαιτολόγο συμβάλλουν στην επίτευξη των θεραπευτικών στόχων.
Ο μη ελεγχόμενος διαβήτης μπορεί να προκαλέσει σοβαρές μακροχρόνιες επιπλοκές που επηρεάζουν πολλαπλά όργανα. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία θνητότητας των διαβητικών, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφράγματος και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Η πρόληψη επιτυγχάνεται με τακτικούς ιατρικούς ελέγχους, παρακολούθηση της HbA1c, εξετάσεις οφθαλμού και νεφρικής λειτουργίας. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία των επιπλοκών μπορεί να επιβραδύνει σημαντικά την εξέλιξή τους.
